Để thu thập tư liệu viết về người lao động quên mình trong sản xuất, anh dũng trong chiến đấu chống máy bay Mỹ của công nhân - liệt sĩ Nguyễn Khắc Đạt quả là hết sức khó khăn. Chúng tôi phải tìm gặp nhiều cán bộ lão thành của Nhà máy điện Vinh - những người đồng nghiệp đã sống, làm việc và chiến đấu cùng đồng chí Nguyễn Khắc Đạt trong những năm tháng chiến đấu chống cuộc chiến tranh leo thang phá hoại miền Bắc XHCN của không lực Hoa Kỳ. Thời gian đã xóa dần những dấu tích chiến tranh. Đến giờ, những người từng làm việc, chiến đấu cùng ông, người còn, người mất, nên nhân chứng không nhiều và hầu như đều đã cao tuổi. Tuy nhiên, trong kí ức của những người còn ở lại, vẫn mãi mãi khắc sâu hình ảnh người công nhân đã hi sinh anh dũng trên cột điện 35 kV ngày ấy.
Ông Nguyễn Văn Minh – Nguyên công nhân Vận hành máy tuabin, Nhà máy điện Vinh cho biết: “Nguyễn Khắc Đạt sinh năm 1930, trong một gia đình nông dân nghèo tại xã Hưng Dũng, nay là phường Hưng Dũng, TP. Vinh. Anh là công nhân rất năng nổ; luôn sẵn sàng xung phong đảm nhận những công việc khó, phức tạp. Lúc hi sinh, anh Đạt đã có vợ và 4 con thơ nhỏ dại”.
Ông Vũ Trọng Minh – Nguyên công nhân Phân xưởng Điện, Nhà máy điện Vinh chia sẻ, trong ký ức của ông, Nguyễn Khắc Đạt có dáng người hơi đậm, thật thà, chất phác. Trong công việc rất nhiệt tình, trách nhiệm, được đồng nghiệp yêu quý và kính trọng.
Năm 1966, máy bay Mỹ tập trung đánh phá ác liệt miền Bắc, gây thiệt hại nặng nề cho hệ thống điện. Cùng với Nhà máy điện Vinh, các tuyến đường dây trên địa bàn các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh… cũng bị phá hủy nghiêm trọng, nhất là tại các vùng trọng điểm như: Cầu Mượu, Rào Gang, xung quanh núi Quyết, Xuân Hồng, cột điện vượt sông Lam, Đò Trai, Linh Cảm, Linh Sơn, Núi Nguội... gây ra nhiều sự cố đứt dây, vỡ sứ, đổ cột... Để đảm bảo an toàn cho dòng điện, những người công nhân Nhà máy điện Vinh đã bất chấp hiểm nguy, kiên cường bám trụ, bám đường dây, trèo cột, khẩn trương khắc phục hậu quả sau mỗi trận bom của máy bay Mỹ, dẫu biết rằng, máy bay địch có thể quay lại ném bom bất cứ lúc nào...
|
Ảnh minh họa
|
Ngày 4/2/1966, máy bay Mỹ ném bom đánh phá ác liệt Cầu Gẫy thuộc huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An, gây sự cố đứt dây tại cột điện 35 kV Cầu Gãy, cấp điện cho trạm bơm Linh Cảm - Hà Tĩnh. Với tinh thần “Thề quyết tử cho dòng điện quyết sinh”, đảm bảo điện cho trạm bơm phục vụ bà con nông dân sản xuất nông nghiệp, ngay sau khi máy bay Mỹ tháo chạy, ông Nguyễn Khắc Đạt đã leo lên cột điện, tiến hành khắc phục sự cố. Thế nhưng, trong khi đang mải mê sửa chữa, nối dây, máy bay địch quay trở lại ném bom bắn phá, ông Nguyễn Khắc Đạt đã hy sinh anh dũng khi làm nhiệm vụ trên cột điện. Tấm gương lao động quên mình của liệt sỹ Nguyễn Khắc Đạt mãi mãi là niềm tự hào, để các thế hệ cán bộ công nhân ngành Điện Nghệ An học tập và noi theo.
Nhớ về người bố thân yêu, chị Nguyễn Thị Tiệp - Trưởng phòng Tổng hợp, Điện lực Nghi Lộc, Công ty Điện lực Nghệ An chia sẻ: “Dù bố ra đi sớm, nhưng ông mãi là niềm tự hào của 4 anh chị em chúng tôi. Mẹ tôi, bà con hàng xóm hay những người đồng nghiệp của bố tôi, khi nói đến ông đều luôn dành những lời trân trọng, yêu thương, ngợi ca về một người dũng cảm, trách nhiệm và hết mình vì công việc”.
“Tôi còn nhớ, sau khi bố mất, mẹ thường xuyên nhắc nhở chúng tôi: Bố là thợ điện đường dây, quanh năm, suốt tháng toàn tâm, toàn ý cho công việc, nên không có nhiều thời gian dành cho gia đình. Vất vả, gian nan, nhưng ông chưa từng kể khổ, mà luôn tự hào về nghề nghiệp của mình, các con phải học tập và noi gương bố”, chị Tiệp chia sẻ.
Cũng chính vì vậy, dù không học về ngành Điện, nhưng khi có cơ hội, chị Tiệp đã “đầu quân” cho ngành Điện để hiểu hơn và yêu hơn cái nghề mà bố chị đã dành trọn cuộc đời và đã anh dũng hi sinh để bảo vệ cho dòng điện luôn tỏa sáng.
Ông Nguyễn Văn Minh cũng bổ sung một chi tiết liên quan đến sự hy sinh của liệt sỹ Nguyễn Khắc Đạt. Đó là, năm 1971, khi đến thăm Nhà máy điện Vinh, nhà thơ Minh Huệ đã viết bài thơ “Cột vượt” để tưởng nhớ liệt sĩ Nguyễn Khắc Đạt - người “lính” đường dây quả cảm, đã anh dũng hi sinh để nối liền dòng điện giữa hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. Sau này, Đội văn nghệ Nhà máy điện Vinh thường xuyên ngâm bài thơ này trong các ngày lễ, tết... trong đó có đoạn:
“Tên lửa giặc bẻ cong công trường sắt
Cột thép vẫn nguy nga “Cột vượt”
Dòng điện hồn anh hóa sóng lúa vàng
Hóa mùa cơm mới thơm tỏa xóm làng
Quyện khói hương tưởng niệm
Bà con nghẹn ngào
“Ơi hạt cơm anh thợ điện”
Kính cẩn hướng lên tầm cao
Trái tim anh cháy tia sáng xôn xao.”
|
Liệt sỹ Nguyễn Khắc Đạt:
- Sinh ngày: 10/10/1929
- Hi sinh: 4/2/1964
- Chức vụ: Công nhân đường dây Nhà máy điện Vinh
- Quê quán: Xã Hưng Dũng (nay là phường Hưng Dũng), TP. Vinh, tỉnh Nghệ An
|