Bà Nguyễn thị Vân Ly - Trường phòng HTQT, Ban QLDA Điện hạt nhân Ninh Thuận: Để có ứng xử phù hợp với từng đối tác nước ngoài, trước hết, phải hiểu sự khác biệt về văn hóa ứng xử giữa các khu vực, quốc gia mà chúng ta sẽ làm việc.
Người châu Á, khi mới tiếp xúc thường hay dè dặt, giữ khoảng cách nhất định và có xu hướng tôn trọng địa vị xã hội của nhau. Trong quá trình làm việc, đối tác châu Á thường ít khi trả lời trực tiếp vào câu hỏi hay vấn đề nêu ra.
Với mong muốn giữ thể diện và duy trì sự hài hòa, đối tác châu Á sẽ thường tránh đưa ra những ý kiến hoặc sự việc bất lợi với người đối diện. Những đề nghị từ phía đối tác ít khi được trả lời bằng từ “Không”. Thay vào đó, bạn sẽ nhận được sự từ chối hết sức lịch sự, nhã nhặn như, “Có lẽ, nhưng chưa” hoặc “Rất thú vị - chúng tôi sẽ xem xét”. Vì vậy, khi làm việc với đối tác châu Á, rất cần sự kiên nhẫn và từ tốn lắng nghe hết câu trả lời và từ đó đúc rút ra những kết quả chính xác để xử lý các tình huống tiếp theo. Cách chuẩn bị và tổ chức làm việc của đối tác châu Á thường rất cẩn thận và bài bản trong các khâu, từ chuẩn bị tài liệu, chương trình làm việc đến người trình bày... Tôi thấy cần học hỏi họ rất nhiều về phong cách làm việc chuyên nghiệp, chu đáo và cần mẫn. Khi mới tiếp xúc với người châu Á cần giữ khoảng cách, thận trọng, nhẹ nhàng và lịch sự, nhưng khi đã quen thân thì họ dễ dàng chia sẻ thông tin về bản thân và đời sống cá nhân...
Chiêu đãi đối tác được coi là giải pháp thiết yếu trong xây dựng mối quan hệ tốt ở châu Á. Nhưng cần lưu ý khi tham dự chiêu đãi của đối tác này, dù là nước nào, nên chờ mời ngồi. Ở đây cần lưu ý, khi ăn chiêu đãi, nên để lại một ít đồ ăn trên đĩa vì tại nhiều nước, việc để đĩa sạch khiến người ta ngầm hiểu là:… “không có đủ đồ ăn”.
So với các đối tác khu vực Âu, Mỹ trong giao tiếp, ứng xử, tôi thấy có sự khác biệt khá lớn. Những đối tác (khách hàng) người châu Âu hay người Mỹ khi mới tiếp xúc thường tỏ thái độ tự tin, bình đẳng, ít coi trọng địa vị xã hội. Cách tiếp cận và giải quyết vấn đề khi làm việc cũng thẳng thắn hơn. Họ rất biết cách lắng nghe và thấu hiểu đối tác đang cần gì, muốn gì từ họ. Khi làm việc, những đối tác Âu - Mỹ thường cởi mở và đi thẳng vào vấn đề. Họ rất coi trọng hiệu quả công việc và kết quả, hơn là quá trình thực hiện công việc đó. Họ thường có ý thức bảo vệ cuộc sống cá nhân nên khi mới tiếp xúc, không nên đặt các câu hỏi ân cần quá mức về cuộc sống riêng tư.
Bên cạnh việc tìm hiểu về văn hóa ứng xử, khi bạn làm việc với đối tác nước ngoài, theo tôi điều quan trọng hơn cả là tạo được phong cách làm việc chuyên nghiệp, lịch sự, biết lắng nghe, thấu hiểu và giữ chữ tín, năng động, tự tin...
Bà Phan Thị Diệu Liên - Nguyên Trưởng Ban QHQT Tổng công ty Điện lực miền Trung: Làm việc với ngành Điện của mỗi quốc gia, đặc biệt trong khu vực Châu Á, Đông Nam Á, chúng tôi không chỉ cảm nhận được tình cảm, sự gắn bó, chân thành, mà còn học hỏi được nhiều điều từ họ…
Trong quá trình làm việc với đối tác nước ngoài, mỗi người đều là "đại sứ" của đơn vị mình, nên mọi lời nói, cử chỉ, hành động đều cần phải cân nhắc thận trọng. Với đối tác khu vực châu Á, do có những nét tương đồng nhất định về văn hóa, nên chúng tôi cũng có những thuận lợi hơn trong quá trình làm việc, cộng tác.
Tổng công ty Điện lực miền Trung (EVNCPC) đã tổ chức bán điện cho Tổng công ty Điện lực Lào (EDL) qua các cửa khẩu Lao Bảo (Quảng Trị), La Lay, Bờ Y (Kontum), Đắc Ốc (Quảng Nam), Lệ Thanh (Gia Lai), bán điện cho tỉnh Ratanakiri của Campuchia.
Dù còn rất khó khăn về vốn, nhưng EVNCPC vẫn chủ động ứng vốn xây TBA và đường dây cao thế cho EDL, đồng thời đẩy nhanh tiến độ thi công và đóng điện vận hành theo đúng kế hoạch. Hợp tác bền vững và chia sẻ với những khó khăn với đối tác, đó là nét đẹp văn hóa EVNCPC trong quan hệ hợp tác quốc tế dựa trên 6 giá trị cốt lõi: Chất lượng - Tín nhiệm; Tận tâm - Trí tuệ; Sáng tạo - Hiệu quả; Đoàn kết - Kỷ cương; Truyền thống - Nghĩa tình; Hợp tác - Chia sẻ. Theo năm tháng, sự hợp tác giữa EDL và EVNCPC ngày càng bền chặt. Hằng năm, tại Lào hoặc Việt Nam, chúng tôi tổ chức luân phiên các hoạt động tham quan học tập, giao lưu văn nghệ, thể thao, thể hiện tình đoàn kết hữu nghị anh em sâu sắc, đằm thắm.
Đối tác láng giềng Lào, Campuchia và Thái Lan rất nhiệt tình, thân thiện. Trong quá trình thỏa thuận đưa điện sang nước bạn, Ban Quan hệ Quốc tế EVNCPC đã tham gia tổ chức các đoàn đi khảo sát dọc biên giới 2 nước Việt - Lào, nghiên cứu, khảo sát thực địa vùng đệm biên giới 100m giữa 2 nước. Có một kỷ niệm mà tôi còn nhớ mãi: Khi đi khảo sát, đoàn có một cán bộ của EVNCPC bị rắn độc cắn tại Lào và được PGĐ Điện lực Savannaket đưa đi sơ cứu. Anh Trưởng trạm truyền tải điện người Thái Lan nhận được thông báo lúc nửa đêm, đã vội lái xe ra biên giới, đề nghị Hải quan Thái Lan mở cửa biên giới đưa người bị nạn từ Lào đến bệnh viện Thái Lan chữa trị. Cả đoàn chúng tôi chỉ có tiền Việt, tiền Kíp (Lào), không có tiền Bath (Thái), anh Trưởng Trạm người Thái đã ứng tiền nộp cho bệnh viện Thái Lan, xin truyền huyết thanh chống độc khẩn cấp. Sự chung sức, ứng cứu kịp thời của những người làm điện Việt Nam, Lào, Thái Lan và sự tận tâm của các bác sĩ nước bạn đã cứu được tính mạng cán bộ Việt Nam.
Với đối tác Nhật Bản, tôi hoàn toàn tin tưởng và nể phục về phong cách và thái độ tiếp cận công việc của họ. Người Nhật nghiên cứu chuẩn bị tài liệu rất kỹ, khi bắt tay vào làm thì rất nhanh và đúng kế hoạch. Đây là điều chúng ta cần phải nghiêm túc học hỏi các bạn Nhật.
Mỗi đối tác, mỗi đất nước đều có đặc điểm văn hóa riêng mà những người làm công tác đối ngoại cần phải nghiên cứu, tìm hiểu để có những ứng xử phù hợp, gìn giữ hình ảnh đẹp của cán bộ công nhân viên ngành Điện trong mắt bạn bè quốc tế. Qua các chuyến đi công tác, gặp gỡ, tôi cảm nhận được tình cảm của những người làm điện trên thế giới, nhất là của những đối tác khu vực châu Á, gần gũi và thân thiện, chân thành. Qua đó, chúng tôi cũng học hỏi được rất nhiều từ họ.