Hiệu quả từ chủ trương đúng
Thị trường phát điện cạnh tranh (VCGM) Việt Nam được chính thức vận hành từ ngày 1/7/2012. Thông tư 03/2013/ TT- BCT ngày 08/2/2013của Bộ Công Thương cũng đã quy định rõ về các điều kiện tham gia thị trường, cơ chế vận hành và trách nhiệm của các bên tham gia. Theo đó, VCGM được xác định là cấp độ 1 – cấp độ đầu tiên có tính nền tảng của thị trường điện nước ta. Vì thế, việc vận hành ổn định, hiệu quả VCGM có ý nghĩa quyết định đến sự thành công của thị trường điện trong tương lai. Nói cách khác, xây dựng VCGM là một chủ trương đúng, đồng thời cũng thể hiện quyết tâm của Chính phủ, Bộ Công Thương và nỗ lực của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).
Sau 2 năm vận hành chính thức, các đơn vị tham gia thị trường đã từng bước đưa “cuộc chơi” VCGM vào quỹ đạo. Từ chỗ chỉ có một số nhà máy lớn tham gia chào giá, đến nay, số lượng nhà máy tham gia trực tiếp trên thị trường đã lên tới con số 50. Điều này không chỉ góp phần mang lại sự sôi động cần thiết, yếu tố cạnh tranh cao cho thị trường, mà còn chứng tỏ tính hấp dẫn của VCGM. Thông qua các “chiến thuật” chào giá hợp lý, nhiều đơn vị có điều kiện nâng được lợi nhuận của đơn vị mình như: Nhà máy Nhiệt điện Nhơn Trạch 1, Nhơn Trạch 2, Thủy điện Đa Nhim – Hàm Thuận – Đa Mi... Điều đó chứng tỏ hoạt động trên thị trường ngày càng chuyên nghiệp hơn.
|
Nhiều nhà máy phát điện đã tham gia chào giá một cách hiệu quả trên VCGM trong 6 tháng đầu năm 2014. Ảnh: Lam Vũ
|
Tại cuộc họp tổng kết hoạt động của VCGM tháng 2/2014, Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải cũng đã đánh giá những thành công bước đầu của thị trường phát điện cạnh tranh. Trong đó, quan trọng nhất là thị trường đã được vận hành đúng hướng, đảm bảo an ninh hệ thống, góp phần đảm bảo nguồn cung điện cho quốc gia và không đi chệch quỹ đạo mà Chính phủ yêu cầu đối với ngành Điện.
Tại cuộc họp báo thường kỳ tháng 6/2014 của Bộ Công Thương, lãnh đạo Bộ cũng đã khẳng định về tính minh bạch, công khai và yếu tố cạnh tranh được xác lập. Những tín hiệu tích cực đó là tiền đề quan trọng để Chính phủ, Bộ Công Thương quyết định đẩy nhanh lộ trình triển khai thị trường bán buôn điện cạnh tranh trong năm 2015 (thay vì đến năm 2016 như dự kiến ban đầu).
EVN làm tốt vai trò “chủ lực”
Để tạo nên những thành công bước đầu trên VCGM trong 2 năm qua, có sự đóng góp của tất cả các đơn vị tham gia. Trong đó, EVN đóng vai trò quan trọng. Ông Trần Đăng Khoa – Trưởng ban Thị trường Điện EVN cho biết,có 4 nhiệm vụ chính EVN được giao trên VCGM, đó là: Chuẩn bị và từng bước hoàn thiện kết cấu hạ tầng công nghệ thông tin; Đào tạo nguồn nhân lực; Tham gia cùng với Cục Điều tiết Điện lực xây dựng các văn bản pháp quy liên quan đến thị trường; Vận hành thị trường.
Đây là những điều kiện mang tính cơ bản và có tính quyết định đến thành công hay thất bại của VCGM. Cụ thể, kết cấu hạ tầng công nghệ thông tin đã được EVN xây dựng đảm bảo VCGM có thể vận hành ổn định, không bị gián đoạn ở bất kỳ thời điểm nào kể từ ngày 1/7/2012 đến nay. Công tác đào tạo nguồn nhân lực cho thị trường cũng được triển khai thường xuyên, liên tục. Các lớp đào tạo, bồi dưỡng của EVN không chỉ dành cho các đơn vị trong Tập đoàn mà còn mở rộng cho tất cả nhà máy tham gia chính thức trên thị trường. Ông Trần Đăng Khoa cũng cho biết thêm, Ban Thị trường điện EVN đã tham gia xây dựng khoảng 30 quy trình, 02 thông tư cùng với Cục Điều tiết Điện lực, từng bước hoàn thiện các văn bản pháp quy liên quan đến VGGM trên cơ sở thực tiễn vận hành.
|
Công tác chào giá trên thị trường điện đang từng bước được chuyên nghiệp hóa. Ảnh: Vũ Lam
|
Vận hành VCGM là một nhiệm vụ hoàn toàn mới, phức tạp, không được phép thất bại vì có thể ảnh hưởng đến an toàn vận hành của hệ thống điện quốc gia. Theo ông Ngô Sơn Hải – Giám đốc Trung tâm Điều độ Hệ thống điện quốc gia (A0), để đảm bảo vận hành hệ thống điện an toàn khi vận hành chính thức VCGM, A0 đã phải chuẩn bị hàng năm trời cả về trang thiết bị, nhân lực và rất nhiều yếu tố khác. “Qua hai năm vận hành VCGM, hệ thống điện quốc gia vẫn được đảm bảo an toàn, ổn định, đáp ứng đủ điện cho nhu cầu phát triển kinh tế -xã hội của đất nước. Đây là kết quả của sự nỗ lực lớn từ rất nhiều đơn vị”.
Tuy nhiên, để VCGM trở thành một “sân chơi” thực sự sôi động, cạnh tranh, thu hút tất cả các nhà máy điện trực tiếp tham gia, thì phía trước vẫn còn nhiều thách thức. 51 đơn vị tham gia hiện tại vẫn mới chỉ chiếm hơn 40% số nhà máy trong hệ thống điện. Làm thế nào để gia tăng hiệu quả VCGM, tạo động lực cho thị trường bán buôn điện cạnh tranh thí điểm thành công trong năm 2015? Đây là câu hỏi đặt ra cho tất cả các bên liên quan cùng các đơn vị tham gia, trong đó EVN vẫn tiếp tục đóng vai trò “chủ lực”.