 Bãi xỉ được Công ty Nhiệt điện Duyên Hải trồng cỏ, phủ xanh |
Từ những tín hiệu xanh
Quản lý vận hành 2 nhà máy nhiệt điện (NMNĐ) Duyên Hải 1, Duyên Hải 3 (tại tỉnh Trà Vinh) với tổng công suất 2.490MW; Công ty Nhiệt điện Duyên Hải (Tổng công ty Phát điện 1) phải lo “đầu ra” cho khoảng 1,6 triệu tấn tro, xỉ/năm. Những năm trước đây, Công ty phải chi tới 50 tỷ đồng để thuê các đơn vị vận chuyển tro, xỉ và thực hiện lu, lèn, tưới ẩm tại bãi tập trung. Mặc dù chi số tiền lớn, nhưng chỉ trong 2 năm bãi xỉ có nguy cơ đầy, không còn nơi để chứa và điều này có thể khiến hai nhà máy phải đối mặt với nguy cơ dừng vận hành. Thời gian gần đây, nhờ tích cực tìm kiếm và hợp tác với 8 đối tác thu mua tro, xỉ, trong năm 2019, Công ty Nhiệt điện Duyên Hải đã tiêu thụ được gần 100% khối lượng tro, xỉ của Nhà máy Nhiệt điện Duyên Hải 3 và giải quyết khoảng gần 70% khối lượng sản phẩm phụ của Nhà máy Nhiệt điện Duyên Hải 1. Nhờ đó, Công ty tiết kiệm hàng chục tỷ đồng tiền vận chuyển, xử lý tro xỉ ra bãi tập trung; đồng thời, có thêm nguồn thu từ việc bán tro, xỉ.
Hơn hết, nhờ đưa ra thị trường tiêu thụ; lượng tro, xỉ “tồn kho” không còn nhiều. nguy cơ “quá tải” tại bãi xỉ đã không còn là mối lo canh cánh của Công ty. Đối với khối lượng xỉ tích lũy tại bãi từ trước, năm 2019, UBND tỉnh Trà Vinh đã có văn bản đề nghị Tổng công ty Phát điện 1 bàn giao để tỉnh quản lý, sử dụng cho mục đích phúc lợi công cộng. Cùng đó, Công ty Nhiệt điện Duyên Hải đã “quy hoạch xanh” bãi xỉ, thuê đối tác trồng và duy trì chăm sóc các cây phi lao xung quanh bãi, xây đê cao tạo thành một vùng biệt lập, không ảnh hưởng môi sinh xung quanh. Đồng thời, cho trồng cỏ trên bãi xỉ; thả cá, tôm trong hồ xỉ, tạo hệ sinh thái cho khu vực. Từ chỗ bị “cách ly”, bãi xỉ của hai nhà máy đã mang sức sống xanh với diện mạo hoàn toàn mới.
Câu chuyện “phủ xanh” bãi xỉ và đẩy mạnh tiêu thụ tro, xỉ tại Công ty Nhiệt điện Duyên Hải cho thấy chuyển biến, kết quả tích cực trong công tác đảm bảo môi trường. Đáng chú ý, đây không phải là đơn vị duy nhất trong Tập đoàn Điện lực Việt Nam. Thực tế, nhiều NMNĐ của EVN có “truyền thống” xử lý, tiêu thụ rất tốt tro, xỉ. Điển hình là các công ty: Nhiệt điện Uông Bí, Hải Phòng, Phả Lại…, trong nhiều năm qua đã tiêu thụ 100% sản phẩm phụ, NMNĐ Nghi Sơn 1, Thái Bình cũng tiêu thụ hầu hết khối lượng tro, xỉ...
Sự chủ động từ EVN và các đơn vị
Những kết quả khả quan về tiêu thụ tro, xỉ của các NMNĐ trong EVN không có được trong ngày một, ngày hai, mà là cả quá trình thực hiện đồng bộ các giải pháp. Để thu hút đối tác thu mua, các NMNĐ đã chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm phụ. EVN thường xuyên làm việc với các đối tác quốc tế để trao đổi, học hỏi kinh nghiệm xử lý, tiêu thụ tro, xỉ. Các NMNĐ của EVN cũng đã thành lập Tổ hiệu chỉnh, đảm bảo độ vận hành tin cậy cũng như đảm bảo chất lượng đầu ra của tro, xỉ: có hàm lượng carbon thấp, cháy kiệt; không nhiễm dầu...
Thông tin từ Ban Kỹ thuật - Sản xuất EVN cho biết, các NMNĐ đều đã phối hợp với các đơn vị kiểm định độc lập trong và ngoài nước như Tập đoàn VinaControl, Viện Khoa học công nghệ xây dựng (Bộ Xây dựng), JCoal (Nhật Bản) thực hiện đánh giá, lấy mẫu thử nghiệm và chứng nhận tro, xỉ phù hợp theo tiêu chuẩn Việt Nam để làm vật liệu san lấp; vật liệu xây dựng... Đây là cơ sở quan trọng để có thể đưa tro, xỉ đạt chuẩn ra thị trường tiêu thụ.
Bên cạnh đó, EVN và các đơn vị cũng lựa chọn kỹ các đối tác thu mua tro, xỉ; với tiêu chuẩn trước tiên là năng lực, giải pháp khả thi, thời gian hợp tác của các doanh nghiệp với EVN, sau đó mới tính tới giá bán tro, xỉ. EVN cũng tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các đối tác có giải pháp tái sử dụng tro, xỉ hiệu quả được tiếp cận dễ dàng nguồn nguyên liệu này tại các nhà máy nhiệt điện than của Tập đoàn.
Thực tế hiện nay, EVN vẫn đang gặp khó trong việc tiêu thụ toàn bộ tro, xỉ của một số NMNĐ tại khu vực phía Nam; do đây là khu vực nằm xa thị trường tiêu thụ, dẫn đến cước phí vận chuyển đường bộ cao, làm tăng giá thành sản phẩm, giảm tính cạnh tranh so với các VLXD truyền thống. Thực hiện mục tiêu tiêu thụ 100% khối lượng tro, xỉ, hiện nay, EVN đang tiếp tục chủ động hỗ trợ các đối tác. Tại Trung tâm Điện lực Duyên Hải và Vĩnh Tân, các Tổng công ty Phát điện đã lập dự án đầu tư bổ sung hệ thống đường ống dẫn tro, xỉ tại cảng, tạo thuận lợi cho các đối tác dễ dàng tiếp nhận, vận chuyển bằng đường biển, giảm chi phí vận chuyển, tăng khả năng tiêu thụ tro, xỉ của các nhà máy. Đồng thời, tích cực phối hợp, đề nghị chính quyền các địa phương phía Nam tạo điều kiện, giới thiệu địa điểm cho phép sử dụng tro, xỉ làm vật liệu san lấp mặt bằng khu công nghiệp, công trình xây dựng; qua đó, tìm kiếm, mở rộng thị trường tiêu thụ tro, xỉ.