Ðiện về bản
Con đường dốc đứng dẫn chúng tôi đến thôn Thôm Niêng, xã Cổ Linh, huyện Pác Nặm. Từ thôn có thể thấy con đường vào trung tâm xã như sợi chão cánh thợ rừng bỏ quên, vắt chùng chình sườn núi.
Những năm trước, đồng bào Mông ở Thôm Niêng chìm trong nghèo đói, tăm tối vì thiếu điện, chỉ thắp đèn dầu. Một số hộ góp tiền mua máy điện nước loại nhỏ nhưng điện phập phù vì thiếu nước, muốn xay ngô làm mèn mén phải đi hàng chục cây số xuống trung tâm xã.
Năm 2017, tỉnh Bắc Kạn đầu tư vốn dựng cột, kéo dây đưa điện về bản, lắp đồng hồ đo điện, bảng điện, bóng tiết kiệm miễn phí cho từng nhà. Ánh sáng điện bừng lên ở Thôm Niêng.
Anh Sùng Văn Lầu, người dân trong thôn cho biết, không có điện, tối về người dân cũng chẳng dám đi đâu, trẻ con không học được bài. Giờ có điện, xem được ti-vi, học được nhiều cái mới, như: dùng bóng sợi đốt thắp sưởi cho đàn trâu, bò và gia cầm. Do vậy, vào mùa đông, không còn gia súc, gia cầm chết rét, gia đình nuôi được quanh năm, mỗi năm cho thu nhập vài chục triệu đồng.
Trưởng thôn Ma Thế Vinh cho biết, điện về, 63 hộ trong thôn đã mua sắm ba máy xay xát gạo; mỗi hộ có một máy thái chuối, một máy tẽ ngô giúp dễ dàng phát triển chăn nuôi, bình quân mỗi hộ có hai con trâu, ba con lợn, đời sống khấm khá hẳn lên.
|
.jpg)
Công nhân Ðiện lực huyện Pác Nặm kiểm tra hệ thống điện cho người dân thôn Thôm Niêng, xã Cổ Linh
|
Ðiện về giải phóng sức lao động khi chạy máy xay xát, xẻ gỗ, tẽ ngô… giúp phát triển dịch vụ. Chị Ðặng Thị Vin, thôn Bản Cám 1, xã Cao Thượng (Ba Bể) cho biết, nhà ít ruộng, khi chưa có điện, lúc nông nhàn chỉ kiếm củi, làm thuê mà nghèo vẫn hoàn nghèo. Có điện về, chị vay hơn 50 triệu đồng đầu tư mở cơ sở xay xát gạo, trung bình mỗi tháng thu hai triệu đồng, phụ phẩm tận dụng để chăn nuôi, nhờ đó đã thoát nghèo.
Theo Bí thư Ðảng ủy xã Cao Thượng Nguyễn Văn Duy, xã có 15 thôn với 800 hộ đồng bào dân tộc thiểu số. Ðiện lưới đã về tới tất cả các thôn với hơn 85% số hộ được sử dụng. Có điện, người dân chạy được máy hàn, máy bắn tôn để lợp nhà bằng tôn vững chãi thay cho mái lá, phi-bờ-rô xi-măng dễ hỏng trước đây. Con em trong bản thuận lợi trong học tập, giáo viên ở phân trường soạn giáo án trên máy tính thay vì phải chờ cuối tuần về nhà làm hoặc thắp đèn dầu soạn tay.
Ðưa điện về thôn, bản vùng cao ở Bắc Kạn là một kỳ công khi các thôn chon von trên sườn núi. Công nhân phải dùng pa-lăng, sức người kéo từng cây cột, máy biến áp lên đỉnh, dùng súng bắn dây để "vắt" được dây điện lên cột giữa hai quả núi.
Giám đốc Ðiện lực Pác Nặm Nghiêm Văn Khanh cho biết, chi phí hoàn thành 1 km đường điện ở vùng cao này tương đương hơn 3 km đường điện ở các tỉnh miền xuôi. Ðó là chưa tính tới công sức của công nhân, nhiều người bị thương trong quá trình vận chuyển vật liệu lên núi bằng vai và tay. Nay, tỷ lệ hộ dân được sử dụng đã nâng lên gần 87% với 6.073 hộ.
Năm 2013, Bắc Kạn được đầu tư gần 300 tỷ đồng triển khai dự án đưa điện về thôn, bản vùng cao chưa có điện với suất đầu tư trung bình 60 triệu đồng/hộ. Sau gần 5 năm triển khai, dự án lắp mới 99 trạm biến áp ba pha 35/0,4 kV có tổng công suất 3.798,5 kVA; hơn 239 km đường dây 35 kV. Dự án đã đưa điện đến 149 thôn, bản với 5.268 hộ dân thuộc 57 xã và một thị trấn ở bảy huyện, nâng tỷ lệ hộ dân được sử dụng điện lên hơn 97%.
Năm 2018, tỉnh tiếp tục đầu tư hơn 320 tỷ đồng thực hiện dự án cấp điện cho 3.524 hộ dân ở 120 thôn, bản của 41 xã, thị trấn thuộc bảy huyện với suất đầu tư trung bình 120 triệu đồng/hộ. Dự án xây dựng hơn 691 km dây trung áp 35 kV, dây hạ áp; lắp 73 trạm biến áp với công suất 2.929,5 kVA; lắp mới miễn phí 3.524 công-tơ; kéo 193 km dây sau công-tơ. Bắc Cạn phấn đấu, đến 2020, nâng tỷ lệ số hộ dân được sử dụng điện lên hơn 98%.
Hỗ trợ người dân
Ðưa điện về thôn, bản vùng cao ở tỉnh Bắc Kạn không có hiệu quả kinh doanh đối với ngành Điện. Nhiều thôn chỉ có khoảng 20 hộ, sản lượng tiêu thụ điện nhỏ, không có lãi bù chi phí xây lắp. Nhiều hộ khó khăn về chi phí sử dụng dù điện đã tới tận nhà.
Giám đốc Ðiện lực Ba Bể Tráng Quây Dũng cho biết: Khi điện về đến thôn, Điện lực triển khai miễn phí việc kéo dây, lắp đặt công-tơ, bảng điện, bóng điện thắp sáng cho từng hộ. Ðồng thời, cán bộ, công nhân kỹ thuật hướng dẫn cụ thể cho người dân về quy trình sử dụng điện an toàn. Từ năm 2014 đến nay, Công ty Ðiện lực Bắc Kạn đã lắp miễn phí công-tơ, bảng điện, bóng điện cho 5.286 hộ dân.
Bắc Kạn triển khai hiệu quả chính sách hỗ trợ tiền điện cho hộ nghèo và hộ chính sách xã hội. Theo đó, mỗi hộ được hỗ trợ 46 nghìn đồng/tháng, tương đương 30 kWh, tính theo mức giá bán lẻ điện sinh hoạt bậc một. Hằng quý, người dân nhận tiền hỗ trợ tại trụ sở UBND xã. Năm 2016 - 2017, tỉnh đã hỗ trợ hơn 80 nghìn lượt hộ nghèo, hộ chính sách xã hội với số tiền hơn 17 tỷ đồng; năm 2018, tiếp tục hỗ trợ gần 13 tỷ đồng.
Nhận thấy, người dân rất vất vả khi phải đến tận Ðiện lực huyện để nộp tiền điện, Công ty Ðiện lực Bắc Kạn triển khai thu tiền điện tập trung tại xã. Theo đó, vào dịp chợ phiên các xã, cán bộ điện lực mang hóa đơn đến điểm thu bố trí tại chợ thu tiền điện cho dân. Ðơn vị ký kết, phối hợp Bưu điện, Viettel Bắc Kạn, Ngân hàng Bưu điện Liên Việt tổ chức thu tiền điện tại các điểm bưu điện văn hóa xã, tận thôn.
Với hơn 240 điểm thu tiền điện tại 122 xã, phường, thị trấn, người dân rút ngắn thời gian, chi phí đi lại. Trưởng thôn Bản Cám 1 (xã Cao Thượng, huyện Ba Bể) Triệu Văn Xiên cho biết, thôn có 15 hộ nghèo, nhờ được hỗ trợ mà tất cả các hộ đều được sử dụng điện, thuận lợi phát triển kinh tế hộ. Tại thôn có điểm thu tiền điện tập trung, hằng tháng, cán bộ điện lực xuống thu, người dân rất phấn khởi vì không còn phải đi xa hàng chục km để nộp nữa.
Công ty Ðiện lực Bắc Kạn quán triệt, chỉ đạo và kiểm tra sát sao Ðiện lực các huyện thực hiện tốt các giải pháp vận hành thông suốt lưới điện đến thôn, bản vùng cao. Các đơn vị bố trí phương thức vận hành hợp lý, cán bộ, công nhân theo dõi từng xã, thôn cụ thể để tăng cường kiểm tra định kỳ, đột xuất, ngăn chặn, xử lý kịp thời hiện tượng bất thường, hằng tháng vệ sinh, xử lý toàn bộ các tiếp xúc trên lưới điện, phát quang hành lang tuyến; hướng dẫn nhân dân quy trình sử dụng điện an toàn.
Giám đốc Công ty Ðiện lực Bắc Kạn Dương Quang Sơn cho biết, việc đưa điện đến thôn, bản ở Bắc Kạn gặp nhiều khó khăn khi địa hình, thời tiết phức tạp; những khu vực chưa có điện lại chưa có đường cho nên thi công chủ yếu là thủ công. Bên cạnh đó, việc giải phóng mặt bằng còn chậm, phải sửa đổi, bổ sung phương án, nắn tuyến nhiều do chưa có quy hoạch chi tiết. Công ty phối hợp chặt chẽ với tỉnh để sớm hoàn thành dự án cấp điện cho các thôn, bản còn lại; bố trí mỗi năm từ 30 đến 50 tỷ đồng để duy tu, bảo dưỡng lưới điện. Chúng tôi xác định, đưa điện đến thôn, bản vùng cao là nhiệm vụ chính trị, không vì mục đích kinh doanh. Ðồng thời, tiếp tục tăng cường hỗ trợ lắp miễn phí công-tơ, bảng điện, bóng đèn thắp sáng cho nhân dân.